Kapitał fikcyjny
office-system.com.pl
Kapitał fikcyjny, kapitał występujący w postaci – papierów wartościowych. Pieniądze wydatkowane na zakup akcji lub obligacji mogą przekształcić się w rzeczywisty kapitał produkcyjny i kapitał towarowy, natomiast same akcje i obligacje nie funkcjonują w procesie reprodukcji; są tylko czymś w rodzaju papierowego wtórnika kapitału rzeczywistego. Gdyby nagle cały k.f. został zniszczony, ruch kapitału rzeczywistego nie uległby zakłóceniu. Niecały k.f. charakteryzuje się jednakowym stopniem „fikcyjności”. Jest on tym większy, im więcej stopni w piramidzie zależności spółek akcyjnych zajmują spółki typu finansowego, nie prowadzące działalności produkcyjnej i handlowej. K.f. może różnić się od kapitału rzeczywistego również wielkością, wyrażającą się w kursie papierów wartościowych. Rynkowy kurs papierów wartościowych może przewyższać ich wartość nominalną, a suma reprezentowanego przez nie k.f. może przewyższać wielkość kapitału faktycznie ulokowanego w przedsiębiorstwie. Jeśli np. papiery wartościowe o wartości nominalnej 1000 doi. przynoszą rocznie 45 doi. dochodu, a bankowa stopa procentowa wynosi w tym czasie 3%, wówczas przy równości popytu i podaży ich kurs będzie miał tendencję do kształtowania się na poziomie 1500 dol. Nadwyżka k.f. ponad kapitał rzeczywisty (w podanym przykładzie 500 dol.) może przekształcić się w zysk założycielski zwany także emisyjnym (grynderstwo). Ceny papierów wartościowych zmieniają się o wiele bardziej niż wszystkie inne i są czułym barometrem koniunktury (cykl koniunkturalny). W czasie wysokiej koniunktury w latach 1927—29 kurs akcji wzrósł w USA 2—3-krotnie, w czasie kryzysu 1929—32 spadł ponad 4-krotnie; znaczne wahania kursów papierów wartościowych stanowią podstawę zysków spekulacyjnych i centralizacji kapitału. W kapitalizmie wolnokonkurencyjnym lokowanie emitowanych papierów wartościowych wśród kapitalistów pieniężnych dokonywało się głównie za pośrednictwem giełdy pieniężnej. W warunkach kapitalizmu monopolistycznego coraz większą rolę jako nabywcy papierów wartościowych i reprezentanci k.f. zaczęły odgrywać banki. K.f. wyraża stosunki -> wyzysku w sferze podziału; za pośrednictwem k.f. dokonuje się redystrybucja wytworzonej wartości dodatkowej.
Najnowsze komentarze