Kasy oszczędnościowe i ubezpieczenia w finansach socjalistycznych
office-system.com.pl
Banki i kasy oszczędności są powołane do czynności emisyjnych (kreacji i likwidacji zasobów pieniężnych w formie bezgotówkowej i gotówkowej), udzielania pożyczek i przyjmowania wkładów pieniężnych na zasadzie zwrotności oraz organizacji rozliczeń pieniężnych między różnymi jednostkami, przede wszystkim w zakresie gospodarki uspołecznionej. Najważniejszą instytucją bankową jest centralny bank emisyjny (w Polsce — Narodowy Bank Polski). Bank ten ma wyłączność w zakresie emisji gotówki (biletów bankowych i monet), jest największym centrum kredytowania gospodarki uspołecznionej 1 rozliczeń. Oprócz banku centralnego działają banki specjalne, obsługujące niektóre działy gospodarki narodowej (w Polsce: Bank Rolny do obsługi rolnictwa i Bank Handlowy w Warszawie SA do obsługi handlu zagranicznego; ponadto niektóre rozliczenia zagraniczne, zwłaszcza z tytułu przekazów rodzinnych dla obywateli polskich, prowadzi Bank Polska Kasa Opieki SA). Przyjmowaniem wkładów oszczędnościowych od ludności miast zajmuje się Powszechna Kasa Oszczędności, a od ludności wiejskiej — spółdzielnie oszczędnościowo-pożyczkowe. Instytucje te prowadzą ponadto działalność kredytową, udzielając ludności pożyczek z nagromadzonych wkładów oszczędnościowych oraz — w przypadku SOP — rozdzielając wśród ludności chłopskiej kredyty przyznane przez Bank Rolny. Banki udzielają pożyczek w sposób planowy i celowy, na podstawie planu kredytowego; czerpią one dochody z oprocentowania kredytów i lokat (to ostatnie dotyczy przede wszystkim kas oszczędności). Z dochodów tych banki pokrywają wydatki związane z oprocentowaniem wkładów na niektórych rachunkach, własne wydatki administracyjne i wpłaty do budżetu państwa. Pozostałe dochody służą powiększaniu własnych funduszy banków. 2. Finanse ubezpieczeń obejmują gospodarkę pieniężną Państwowego Zakładu Ubezpieczeń oraz Funduszu Emerytalnego. Ubezpieczenie społeczne — poza Funduszem Emerytalnym — obejmujące wypłatę zasiłków rodzinnych, chorobowych, macierzyńskich itp., opierające się na składkach na ubezpieczenie społeczne, jest w polskim systemie finansowym integralną częścią budżetu państwa. Gromadzenie środków pieniężnych w systemie ubezpieczeń opiera się na składkach; wydatki tego systemu obejmują wypłatę świadczeń (odszkodowań w przypadku PZU, emerytur w przypadku FE), finansowanie akcji prewencyjnej (PZU) i pokrywanie własnych kosztów administracyjnych. Nadwyżka dochodów nad wydatkami służy przede wszystkim tworzeniu funduszy rezerwowych, które są odprowadzane do budżetu państwa w formie lokat bezprocentowych. 3. Finanse ludności (w Polsce także finanse gospodarki nieuspołecznionej, przede wszystkim w rolnictwie) obejmują gromadzenie dochodów z wynagrodzeń, z emerytur i zasiłków, ze sprzedaży produktów rolnych, ze sprzedaży wyrobów i usług rzemieślniczych, z pożyczek udzielanych przez banki i kasy oszczędności na cele produkcyjne 1 konsumpcyjne, w tym także na budownictwo mieszkaniowe. Wydatki ludności obejmują przede wszystkim zakup towarów i usług, wpłaty do budżetu z tytułu podatków i opłat, wpłaty składek ubezpieczeniowych do systemu ubezpieczeń, spłaty pożyczek bankowych itd. Nadwyżka dochodów nad wydatkami powiększa zasoby pieniężne ludności w postaci wkładów oszczędnościowych i nagromadzenia rezerw gotówkowych. 4. Rozliczenia międzynarodowe stanowią wydzielone ogniwo finansów, obejmujące gromadzenie dochodów pieniężnych w walutach obcych, głównie z eksportu towarów, usług i pożyczek zagranicznych, oraz wydatkowanie tych dochodów przede wszystkim na import towarów z zagranicy, na opłatę za usługi świadczone przez zagranicznych kontrahentów, na spłatę zobowiązań kredytowych wobec zagranicy i in. Wymienione wyżej zjawiska finansowe realizowane są w formach uregulowanych przez przepisy prawne. Całokształt przepisów prawnych, regulujących organizację instytucji będących podmiotami gospodarki finansowej i zasady działania tych instytucji (formy stosunków finansowych, nawiązywanych między nimi), nosi nazwę systemu finansowego. Systemu finansowego nie należy identyfikować z finansami jako stosunkami ekonomicznymi. System finansowy nadaje tylko formę prawno-organizacyjną stosunkom ekonomicznym, nie zmieniając ich treści. Te same stosunki ekonomiczne mogą znaleźć różne ujęcie w formach prawnych, bez zmiany istoty tych stosunków. Pewne jednak formy lepiej odpowiadają określonym stosunkom, a inne gorzej i stąd występuje tendencja do stałego doskonalenia zasad systemu finansowego.
Najnowsze komentarze