Pożyczki obligatoryjne
office-system.com.pl
Pożyczki obligatoryjne, dominująca forma średnio- lub długoterminowego kredytu zaciąganego przez państwo, związki publicznoprawne, państwowe lub duże prywatne przedsiębiorstwa (spółki akcyjne w krajach kapitalistycznych) za pomocą emisji obligacji, płatnych w określonym terminie lub w określonym przedziale czasowym i przynoszących dochód w postaci stałych odsetek bądź odsetek rozlosowanych w postaci premii. W warunkach gospodarki kapitalistycznej p.o. lokowane są na rynku kapitałowym (rynek pieniężny, kapitałowy i kredytowy) przez ogłaszanie subskrypcji lub za pośrednictwem giełdy pieniężnej. Często rozprowadzaniem p.o. zajmują się banki lub firmy finansowe, odgrywające znaczną rolę na rynkach kapitałowych USA i W. Brytanii. Kurs p.o., podobnie jak kurs innych papierów wartościowych, zależy od wysokości oprocentowania, terminu spłaty obligacji, polityki banku centralnego dotyczącej stopy procentowej, kształtowania się popytu na kredyt długoterminowy i podaży kapitału ze strony banków, instytucji dokonujących długoterminowych lokat, towarzystw ubezpieczeniowych, funduszy emerytalnych i fundacji oraz indywidualnych kapitalistów (rentierów). W krajach socjalistycznych emitowane są zwykle p.o. premiowe. Ich subskrybentem jest ludność. P.o. bywają emitowane przez państwo w trybie przymusowym. Sytuacja taka występuje zwykle wówczas, gdy skarb państwa znajduje się w szczególnie trudnej sytuacji, np. w przypadku wojny lub gdy chodzi o zmniejszenie kosztów obsługi zaciągniętych uprzednio pożyczek i przesunięcie na dalsze terminy ich spłaty. Problem ten państwo rozwiązuje dokonując operacji zwanych konsolidacją i konwersją p.o. Konsolidacja polega na zamianie kilku pożyczek na jedną. Konwersja natomiast oznacza zmianę warunków określonej pożyczki na korzystniejsze dla dłużnika, polegające najczęściej na zmianie wysokości oprocentowania i przesunięciu terminów spłat. Zwykle operacje konsolidacji i konwersji przeprowadzane są jednocześnie. W krajach kapitalistycznych konsolidacja i konwersja zadłużenia dokonywana jest najczęściej w okresie niskiego kształtowania się stopy procentowej na rynku kapitałowym, co z reguły występuje wraz z dużą podażą kapitału pieniężnego. W Polsce Ludowej państwo subskrybowało dwie p.o.: pierwszą, Premiową Pożyczkę Odbudowy Kraju w 1945 z terminem spłaty do 15 IV 1969 (odsetki tej pożyczki w wysokości 4% wypłacone były w postaci premii, a obligacje podlegały umorzeniu w momencie jej wylosowania); drugą, Narodową Pożyczkę Rozwoju Sił Polski w 1951, premiową, oprocentowaną także na 4%. Po reformie walutowej w 1950 zaistniała konieczność dokonania konwersji obu tych pożyczek, w wyniku której obligacje Premiowej Pożyczki Odbudowy Kraju zostały wymienione na obligacje Narodowej Pożyczki Rozwoju Sił Polski, których termin wykupu upłynął 1 X 1972. Pierwsza pożyczka przyniosła skarbowi państwa 4,5 mld ówczesnych zł, druga natomiast ok. 1,6 mld zł.
Najnowsze komentarze