Rynek pieniężny, kapitałowy i kredytowy
office-system.com.pl
Rynek pieniężny, kapitałowy i kredytowy, rynek kredytowy jest kategorią ekonomiczną obejmującą całokształt zjawisk ścierania się popytu i podaży różnych form i rodzajów kapitału pożyczkowego na rynku pieniężnym i na rynku kapitałowym. Przedmiotem transakcji na rynku kapitałowym są walory średnio- i długoterminowe oraz kredyty średnio- i długoterminowe. Na obydwu rynkach, tzn. na rynku pieniężnym i na rynku kapitałowym, podaż i popyt wpływają na koszty kredytu; kosztami tymi są: stopa procentowa krótkoterminowa na rynku pieniężnym i długoterminowa na rynku kapitałowym. Wielkość tej ostatniej jest zawsze wyższa od wielkości stopy krótkoterminowej, co związane jest z mniejszym stopniem ryzyka straty zaangażowanego kapitału w pożyczkach na krótki okres niż w pożyczkach średnio- i długoterminowych. Zróżnicowanie stawek procentowych na obszarze każdego z tych dwóch rynków zależy od formy kredytu (waloru), terminu płatności, zdolności płatniczych kredytobiorcy i ew. udzielonego przez niego zabezpieczenia. Oprócz popytu i podaży na poziom krótko- i długoterminowej stopy procentowej oddziałuje bardzo poważnie polityka władz monetarnych przez ustalanie stopy procentowej banku centralnego (która jest stopą krótkoterminową) oraz stosowanie polityki dyskontowo-pożyczkowej, przez regulowanie poziomu rezerw pieniężnych banków handlowych, zakup lub sprzedaż walorów na rynku pieniężnym (co nosi nazwę operacji otwartego rynku) przez bank centralny (na rachunek własny lub na rachunek skarbu państwa) i ew. za pomocą innych jeszcze posunięć, np. konwersji krótkoterminowych walorów państwowych na walory długoterminowe. Zmiany stopy procentowej krótkoterminowej wpływają zwykle (o ile władze nie uważają za stosowne temu przeciwdziałać) na poziom długoterminowej stopy procentowej. Wyraża się to wzrostem lub spadkiem kursów długoterminowych papierów wartościowych. Rynek pieniężny wywodzący się historycznie z uprawianego handlu pieniądzem (monetami i kruszcem) obejmuje transakcje wekslami handlowymi, wekslami i krótkoterminowymi bonami skarbowymi oraz różnorodne krótkoterminowe operacje kredytowe. Uczestnikami rynku pieniężnego są przede wszystkim różnego rodzaju krajowe i zagraniczne banki, firmy finansowe, a także przedsiębiorstwa i koncerny przemysłowe, szukające krótkoterminowych lokat czasowo wolnych środków pieniężnych lub poszukujące krótkoterminowych pożyczek. Zasadniczym partnerem rynku jest bank centralny, skarb państwa i jego agendy. Rynek pieniężny nie ma instytucjonalnej formy kontraktów; transakcje zawierane są między utrzymującymi stały kontakt partnerami, z reguły telefonicznie, a ceny transakcji zmieniają się z godziny na godzinę. W XIX w. i do wybuchu I wojny światowej dominującą rolę w świecie miał rynek londyński, koncentrujący finansowanie całego niemal światowego handlu zamorskiego. W okresie tym przedmiotem transakcji na rynku były weksle handlowe oraz — związane z handlem zamorskim — akcepty bankowe. Rynek obracał także, począwszy od lat 80-tych ub. wieku, emitowanymi w cotygodniowych transzach wekslami skarbu brytyjskiego, które od I wojny światowej stały się — w związku ze wzrostem długu publicznego Anglii — głównym do dziś na tym rynku walorem. Oprócz transakcji wymienionymi walorami rynek londyński angażuje się w pożyczkach wybitnie krótkoterminowych, udzielanych czasem na okres zaledwie jednego dnia (pieniądz dzienny) i służących finansowaniu transakcji krótkoterminowymi walorami. Na rynku kapitałowym po stronie popytu występują trzy zasadnicze grupy pożyczkobiorców: 1. państwo i samorządy, emitenci różnego typu obligacji; 2. przedsiębiorstwa emitujące akcje, obligacje lub pragnące zaciągnąć długo- lub średnioterminowy kredyt bankowy; 3. osoby prywatne poszukujące długoterminowych pożyczek hipotecznych na budowę domów mieszkalnych. Podaż kapitału reprezentują: a) banki; b) instytucje dokonujące długoterminowych lokat pod zabezpieczeniem hipotecznym; c) towarzystwa ubezpieczeniowe (głównie ubezpieczeń na życie); d) fundusze emerytalne, fundacje i spółki powiernicze administrujące powierzonym im majątkiem; e) spółki lokacyjne; f) indywidualni kapitaliści (rentierzy). Instytucje wymienione w p. (e) i (d) odgrywają coraz większą rolę na rynku kapitałowym, skutecznie konkurując z bankami.
Najnowsze komentarze