Ceny porównywalne
office-system.com.pl
Ceny porównywalne(stałe), służą do obliczania zmian fizycznych rozmiarów takich wielkości ekonomicznych, jak produkcja, spożycie, wymiana itd. w ujęciu wartościowym. Zmiany fizyczne tych wielkości, zachodzące w obrębie poszczególnych produktów, wyrazić można posługując się odpowiednimi fizycznymi jednostkami miary, np. wagi, objętości, długości. Mając do czynienia z większą liczbą wyrobów lub usług, zmiany fizycznych rozmiarów omawianych wielkości ekonomicznych obliczać możemy w jednostkach wartości na podstawie ich cen. Odnosi się to zwłaszcza do przypadków występowania w obrębie badanych wielkości ekonomicznych wyrobów i usług należących do różnych grup asortymentowych. Wartościowo, a więc na podstawie cen, przeprowadzane są przede wszystkim badania dynamiki produkcji globalnej, dochodu narodowego wytworzonego, podziału dochodu narodowego na spożycie i akumulację, działowej i gałęziowej struktury produkcji itd. Ceny jednak zmieniają się. Aby wyeliminować wpływ zmian cen na dynamikę badanych kategorii ujmowanych wartościowo posługujemy się c.p. (stałymi). Stałe ceny zapewniają nam porównywalność przy zmianach fizycznych rozmiarów wielkości ekonomicznych. Za c.p. przyjmujemy aktualne ceny obowiązujące w określonym momencie. Np. w Polsce c.p. w latach 1966—70 były ceny obowiązujące z 31 XII 1965, natomiast w 1971—75 za c.p. przyjęto ceny z 1 1 1969. Wybór innego niż końcowy moment badanego okresu dla c.p. pociąga za sobą konieczność dodatkowego ustalania c.p. dla nowych wyrobów (usług), które zaczęto produkować później. Na ogół ceny takie ustala się na podstawie c.p. wytwarzanych już artykułów zbliżonych. Jeśli nowego wyrobu nie można porównać z artykułami wytwarzanymi, za podstawę przyjmuje się planowane koszty własne skorygowane za pomocą współczynnika zmian aktualnych cen zaopatrzeniowych w stosunku do cen z okresu wybranego dla c. p. plus odpowiedni zysk. Odwrotnie, wybierając końcowy moment badanego okresu dla c.p. zachodzi potrzeba ustalania na ten moment cen dla wyrobów, których produkcji w badanym okresie zaniechano i nie ma dla nich cen aktualnych. Przy istotnych i nierównomiernych zmianach cen wybór momentu, od którego obowiązujące ceny uznaje się za porównywalne wywiera określony wpływ na uzyskiwane wyniki. Jeśli relacje cen na początku badanego okresu różnią się od relacji cen okresu końcowego w rezultacie nierównomiernych zmian cen, wówczas dynamika wzrostu np. produkcji globalnej, czy dochodu narodowego obliczona na podstawie c.p. okresu początkowego będzie odbiegać od dynamiki liczonej na podstawie c.p. z okresu końcowego. Większy (lub mniejszy) bowiem wzrost produkcji wyrobów, których ceny wzrosły w stosunku do innych, rosnących wolniej, nie uległy zmianie lub obniżyły się, będzie wpływał na wzrost produkcji globalnej lub dochodu narodowego, liczonych na podstawie niższych cen okresu początkowego lub wyższych okresu końcowego. Wysokie zaś tempo rozwoju produkcji wyrobów, których ceny rosły wolniej, były stałe lub uległy obniżce, będzie bardziej wpływało na tworzenie dynamiki produktu globalnego czy dochodu narodowego na podstawie c.p. okresu początkowego niż końcowego. Odchylenia w dynamice wzrostu produktu globalnego i dochodu narodowego liczonej wg c.p. z różnych okresów zależą od wielkości zmian relacji cen oraz od różnic w tempie rozwoju produkcji poszczególnych wyrobów. Im dłuższe okresy obejmują badania dynamiki, tym są one mniej dokładne. W takim samym stopniu odnosi się to do porównań dynamiki wzrostu osiąganej w kolejnych okresach i obliczanej na podstawie odmiennych układów c.p.
Najnowsze komentarze