Pieniądz neutralny
office-system.com.pl
Pieniądz neutralny, pieniądz traktowany jako obojętny element gospodarki, nie mający wpływu na przebieg procesów ekonomicznych. „Taki sposób zamiany, w którym towar pewien zamienia się na pieniądze, a pieniądze znowu zamieniają się na towary, w niczym nie zmieni istotnego charakteru transakcji (…) W gospodarce społecznej złoto i srebro (…) zajmują najpodrzędniejsze miejsce” . Tak najczęściej ujmowała pieniądz do czasów J. M. Keynesa tradycyjna burżuazyjna teoria ekonomiczna. Uważała ona, że forma pieniężna stanowi jedynie powłokę realnych procesów ekonomicznych; ponieważ zdjęcie tej powłoki w niczym nie zmienia przebiegu tych procesów, można od niej abstrahować w analizie teoretycznej. Przeciwstawne traktowanie pieniądza przypisuje mu rolę kapitałotwórczą. „Zwiększenie ilości pieniądza (…) zwiększa bogactwo narodowe, uwalnia kraj od pewnej ilości biednych czy bezrobotnych — proporcjonalnie do wzrostu ilości pieniądza” (J. Law). Miejsce pieniądza w gospodarce jest, ogólnie mówiąc, wyznaczone przez wzajemny stosunek zachodzący pomiędzy obsługiwaną przez niego wymianą a produkcją, podziałem a konsumpcją. Pieniądz nie jest środkiem konsumpcji ani nie bierze bezpośredniego udziału w procesie produkcji. Nie może zastąpić brakujących środków konsumpcji, środków produkcji i siły roboczej, nie może stworzyć nie istniejących realnych elementów procesu produkcji. Pieniądz wpływa jednak na przebieg procesów ekonomicznych. Popyt pieniężny oddziałuje bezpośrednio na ceny i pośrednio na wartość towarów, modyfikując proporcje wymienne (cena, wartość). Nadmiar pieniądza w obiegu <-» inflacja) zmienia strukturę cen i podział produktu społecznego pomiędzy różne warstwy i klasy społeczne. Struktura cen (które są pieniężnym wyrażeniem wartości) wpływa na podział produktu społecznego między konsumpcję a akumulację. Jeśli płace pozostają w tyle za inflacyjnym wzrostem cen, -* koszty produkcji rosną wolniej niż ceny, powiększa się zysk i mogą wzrosnąć inwestycje. Spadek siły nabywczej pieniądza zniechęca do przechowywania go i pobudza popyt na towary. Wzrost ilości pieniądza może w określonych warunkach wywołać spadek stopy procentowej i zachęcić przedsiębiorców do inwestowania. Pieniądz rozrywa dawny akt bezpośredniej wymiany towarów na akt sprzedaży i kupna. Po sprzedaży nie musi następować kupno, sprzedawca towaru może pieniądze odłożyć i pozbawić innych producentów możliwości zbytu ich towarów. Wraz z pieniądzem pojawia się więc formalna możliwość ekonomicznych kryzysów nadprodukcji. Z drugiej strony pieniądz może przyczynić się do połączenia i uruchomienia rzeczowych elementów sił wytwórczych z siłą roboczą, o ile istnieją one w gospodarce w odpowiednich proporcjach pozostając w stanie bezczynnym. Słowem — pieniądz nie jest neutralnym elementem gospodarki. Możliwość oddziaływania za jego pośrednictwem na przebieg procesów gospodarczych występuje głównie w systemie pieniądza papierowego.
Najnowsze komentarze