Kapitału ruch okrężny
office-system.com.pl
Kapitału ruch okrężny, trzy wzajemnie się warunkujące 1 uzupełniające fazy przebiegu kapitału: dwie fazy cyrkulacji i jedna faza produkcji, którym odpowiadają trzy różne formy kapitału. Z charakteru kapitalistycznego sposobu produkcji wynika, że cyrkulacja towarów stanowi ważną część składową całego procesu produkcji. Aby proces ten mógł się dokonać, musi nastąpić połączenie środków produkcji z producentem, tj. rzeczowych i osobowych elementów produkcji. W warunkach kapitalizmu może to nastąpić Jedynie za pośrednictwem rynku, na którym właściciel kapitału nabywa rzeczowe elementy produkcji (maszyny, surowce itd.), jak również siłę roboczą o różnych kwalifikacjach. Zakup siły roboczej i środków produkcji stanowi zatem wstęp do produkcji. Jednocześnie prawie wszystkie wytwory produkcji są towarami, tj. docierają do miejsca przeznaczenia za pośrednictwem rynku, muszą zatem przejść przez sferę cyrkulacji. Sprzedaż towarów stanowi zakończenie Ich produkcji. Proces produkcji stanowi jedność produkcji i cyrkulacji, cyrkulacja stanowi przesłankę i zakończenie produkcji. Typowy przebieg procesu produkcji jest następujący: przedsiębiorca występuje jako właściciel sumy pieniędzy (kapitału pieniężnego), nabywa za nie środki produkcji i najmuje robotników, łącząc w swoich rękach rzeczowe i osobowe elementy produkcji, przekształca kapitał pieniężny w kapitał produkcyjny. Następnie teren akcji przenosi się z rynku do przedsiębiorstwa, rozpoczyna się działalność kapitału produkcyjnego, powstaje nowa wartość i jej część składowa wartość dodatkowa. Jako wynik działalności kapitału produkcyjnego powstaje określony towar, kapitał produkcyjny przekształca się w kapitał towarowy, a akcja znowu przenosi się z zakładu produkcji na rynek, w sferę cyrkulacji. Cały ten proces, stale powtarzający się w warunkach gospodarki kapitalistycznej. Całość formuły oznacza, że przedsiębiorca rozpoczyna swoją działalność od zakupu środków produkcji i siły roboczej, następuje przerwa w procesie cyrkulacji, a rozpoczyna się proces produkcji, następnie powstaje kapitał towarowy, który zostaje zrealizowany na rynku (sprzedaż). Z chwilą, gdy przedsiębiorca otrzymał pieniądze, ruch może zacząć się od nowa. Ponieważ ruch rozpoczyna się od pieniądza i kończy na pieniądzu, przyjmuje zatem przebieg, który nazywamy ruchem okrężnym. W swoim ruchu okrężnym kapitał przechodzi dwa razy przez fazę cyrkulacji i Jeden raz przez fazę produkcji. Trzem fazom ruchu odpowiadają trzy formy kapitału:kapitał pieniężny, kapitał produkcyjny oraz kapitał towarowy. Wszystkie formy oraz fazy ruchu nawzajem się uzupełniają i warunkują, stanowiąc łącznie ruch okrężny. Jedność form i faz ruchu okrężnego stanowi odpowiednik jedności produkcji i cyrkulacji kapitalistycznej. Kapitał dokonujący takiego ruchu i przybierający kolejno formy kapitału pieniężnego, produkcyjnego i towarowego został przez Marksa określony jako kapitał przemysłowy w szerokim tego słowa znaczeniu, tj. obejmujący również transport i rolnictwo. W tym rozumieniu kapitałem przemysłowym jest każdy kapitał, którego jedną z faz jest produkcja. Oddzielne rozpatrywanie każdej fazy ruchu okrężnego i formy kapitału możliwe Jest jedynie przy świadomym abstrahowaniu od wzajemnych powiązań wszystkich form. Rzeczywisty ruch okrężny jest jednoczesnym ruchem kapitału pieniężnego, produkcyjnego i towarowego. Oznacza to, że w tym samym czasie, gdy jedna część kapitału przemysłowego znajduje się w formie pieniężnej, druga część znajduje się w formie produkcyjnej, a trzecia — w formie towarowej. Przechodzeniu kapitału z formy pieniężnej w produkcyjną towarzyszy przekształcanie się kapitału produkcyjnego w towarowy i towarowego w pieniężny. Kapitał przemysłowy istnieje jednocześnie w trzech formach i nieustannie przechodzi z jednej formy w drugą. Zatrzymanie się kapitału w jednej z form oznacza zatrzymanie ruchu okrężnego. Tylko jednoczesne występowanie kapitału w trzech fazach i formach umożliwia nieprzerwany ruch okrężny. Społeczny podział pracy wewnątrz klasy kapitalistów powoduje, że pewne fazy ruchu okrężnego oraz formy kapitału stają się udziałem poszczególnych grup tej klasy. Operacje pieniężne klasy kapitalistów wykonują bankierzy, operacje towarowe — kupcy, przemysłowcy zaś zarządzają kapitałem produkcyjnym; funkcje bankiera i kupca przemysłowcy spełniają jedynie w szczątkowej postaci. Całość ruchu okrężnego zakłada zatem system nieustannego splatania się ze sobą i powiązania interesów bankierów, kupców i przemysłowców, przy czym źródłem dochodów wszystkich tych grup kapitalistów jest wartość dodatkowa wytwarzana w fazie produkcyjnej ruchu okrężnego przez kapitał produkcyjny, tj. przez system kapitalistycznego wyzysku pracy najemnej. Ruch okrężny, który rozpoczyna się od pieniądza i kończy na pieniądzu, nazywamy ruchem okrężnym kapitału pieniężnego. Cechą charakterystyczną tej formy ruchu okrężnego jest to, że ukazuje w sposób wyraźny cel produkcji kapitalistycznej, a mianowicie powiększenie pierwotnej sumy pieniędzy, tj. zysk. Ruch okrężny rozpoczynający się od kapitału produkcyjnego (i fazy produkcyjnej ruchu okrężnego) nazywamy ruchem okrężnym kapitału produkcyjnego. Cechą charakterystyczną tej formy ruchu jest to, że wskazuje ona środki realizacji celu produkcji kapitalistycznej, a mianowicie wyciskanie wartości dodatkowej z robotników najemnych. Ruch okrężny rozpoczynający się od kapitału towarowego (i towarowej fazy ruchu okrężnego) nazywamy ruchem okrężnym kapitału towarowego. Cechą charakterystyczną tej formy ruchu jest pokazanie ścisłej jedności wartościowej i użytkowej strony towarów, uzależnienie produkcji (w ostatecznym wyniku) od potrzeb, tj. od konsumpcji, a więc jedność produkcji i konsumpcji w jej kapitalistycznej formie.
Najnowsze komentarze